Jomfru Maria

 Troskurs med undervisning for potensielle konvertittar. Temaet er denne gongen det katolske synet på Jomfru Maria. Det er ikkje alltid så lett å ta inn for dei som har ein protestantisk bakgrunn og har fått høyra at katolikkar “tilber” Jomfru Maria. Eg tek utgangspunkt i Det nye testamentet, og startar naturleg nok med Lukas første kapittel med skildringa av engelens bokskap til Maria og vitjinga hos Elisabeth.” Ver helsa du som har fått nåde” seier engelen til Maria. Tidsbruken er perfektum, Maria er alt nådefylt. Dette vart framheva av paven då Maria vart erklært fri frå arvesynd i 1854. Fire år seinare skal Jomfru Maria ha vist seg for den unge jenta Bernadette i Lourdes og erkært på den lokale dialekten: “ Que soy era Immaculada Concepciuo” ( Jeg er den uplettede unnfangelsen). Bernadette som knapt kan lesa og skriva, har ingen forståing av dette utsagnet, men det gjer sterkt inntrykk når ho fortel det til sognepresten. Går vi vidare i teksten kjem vi til det som for ettertida har blitt Magnificat - Marias lovsong der ho erklærar:”Og sjå,frå no av skal alle slekter prisa meg sæl.” Bibelteksten understrekar dermed den unike stillinga Maria skal ha for all framtid. Ho skal seinare bli erklært som Theotokos - Guds mor på  konsilet i Efesos i 431.

Vi går vidare og kjem til det å be om Marias, og andre helgenars forbøn. I Johannes andre kapittel finn vi skildringa av bryllaupet i Kana. Maria ser det katastrofale for brudeparet,vinen har teke slutt, ho gjer Jesus merksam på dette med orda:” Dei har ikkje meir vin.”  Ho peiker ikkje på ei løysing, men legg bare fram problemet, løysinga er Jesu sak! Maria ser dei nygiftes nød, og viser her at frå no er ho alle menneskers mor, ikkje bare Jesu mor. Maria blir ofte kalt:”Det gode råds mor”. Ho gjev oss gode råd  men råda er alltid ein variant av dette : “ Det som Jesus seier til deg, det skal du gjera.”

I den vesle boka “Maria i Bibelen og i vårt liv” siterar Wilfrid Stinissen Den heilage Thérèse frå Lisieux:” Vær ikke redd for å elske Den hellige Jomfru for mye. Du kan aldri elske henne tilstrekkelig, og Jesus kommer til å bli svært glad, ettersom Den hellige Jomfru er hans mor.” Så lenge vi lar Maria vera det som ho er, nemleg vegen til Jesus, er det ingen fare for at ho skal innta for stor plass i våre liv. Problemet kan bare oppstå når vi klipper av bandet som bind henne til Jesus og til Kyrkja og dermed gjer henne til noko ho ikkje er.

Kanskje lukkast eg med å gjera dette meir forståeleg. Vi innleiar med Angelus og avsluttar med Salve Regina,

Thérèse 100 år

Gratulerer med dagen! Vi feirar nasjonaldagen i strålande mai-ver og glade menneske. Andre stader og kanskje spesielt i Frankrike, er det og noko anna å feira i dag - 100 års markering av heilagkåringa av St. Thérèse av Jesusbarnet og Det heilage Andlet. Det skjedde ikkje lenge etter hennar død i klosteret i Lisieux i 1897 berre 24 år gammal. Men på kort tid vart ho vart ho kjent og svært populær ikkje berre i Frankrike men over heile den katolske verda. Utgjevinga av sjølvbiografien “En sjels historie” hadde nok mykje å seia, men og eit anna fenomen som ikkje er så kjent. Det kom mange vitnemål frå soldatane i skyttergravene under Den første verdskrigen om Thérèse som støtte og oppmuntring, forbedar i dødens time, og ei rekkje mirakel. Klosteret i Lisieux fekk i periodar meir enn 100 brev om dagen frå soldatar i skyttergravene! Thérèse som var svak og sjukleg og levde livet i løyndom utan å utretta store ting, først i heimen i Lisieux og frå 15 års alder i karmelittklosteret. Men så viser ho oss den vesle vegen som står open for alle uavhengig av styrke og kva vi presterar av oss sjølve. “ De svagas styrke” skriv Wilfrid Stnissen i ei lita bok om Thérèse. Ho har revolusjonert oppfatninga av heilagdomen og vegen til heilagdom.” Det räcker med att ödmjuka sig och med tålmodig mildhet stå ut med sina fel. Det är den sanna heligheten.”

Thérèse vart i 1944 erklært som Frankrikes andre skytshelgen av pave PiusXII. Frå før er Frankrikes skytshelgen Jeanne d’Arc, altså to kvinner som begge døydde unge! St.Thérèse har inspirert katolikkar som forfattarane Paul Claudel og Georges Bernanos, filosofen Simone Weil, artisten Edith Piaf, atleten Alain Mimoun. Men Thérèses bodskap stopper ikkje ved Kyrkjas grenser, ho har utan tvil inspirert mange som ikkje deler hennar katolske tru, også ateistar. Vi er takksame for at Gud har gjeve oss ein helgen som Den heilage Thérèse av Jesusbarnet og Det heilage andlet som stadig viser oss sin “vesle veg”.

Frå ei lita bok med tekster av Thérèse for kvar dag gjennom året. 17.mai:

“Eg har ikkje kunna finne nokon skapnad som elskar meg alltid, for aldri å døy. Eg treng ein Gud som tar på seg min natur, blir min bror og kan gå gjennom lidinga.”

Habemus papam

 Habemus papam blei det ikveld erklært frå Vatikanet. Vi har fått ein ny pave, amerikanske Robert Francis Prevost som tek pavenavnet Leo IV. Han er fødd i Chicago i 1955, vart prestevigd i 1982 og utnemd til kardinal av pave Frans i 2023. Han har studert matematikk og filosofi, og er språkmektig.Robert Francis Prevost tilhøyrer Augustinerordenen, og har mange år bak seg som misjonær og biskop i Peru. I det siste har han hatt til hald i Vatikanet der han har leia dikasteriet for bispeutnevningar. Han står i sentrum av Kyrkja  teologisk og vil nok halde fram i pave Frans ånd! Stor jubel frå dei fleire hundretusen på Petersplassen. Vi sluttar oss til dei i glede over pavevalget! Den nye paven held ei kort preike og velsigna så alle. Han avslutta slik:”La oss be sammen for denne nye misjon, for hele Kirken, for fred i verden, og la oss be om denne spesielle nådegaven fra Maria, vår mor.”

Den neste paven

 Det er gått ei veke sidan gravferda til pave Frans. Sermonien på Petersplassen vart formidla gjennom dei fleste media også NRK. Ei enkel trekiste med oppslått Bibel på lokket, omgjeven av såvel truande som  statsleiarar og sentrale kyrkjelege leiarar også frå andre kyrkjesamfunn. Mange ønskte å ta avskil med pave Frans som gjorde eit sterkt inntrykk på alle som møtte han! Etter sermonien vart kista med paven køyrt gjennom Romas gater til Santa Maria Maggiore, kyrkja som var særleg viktig for paven, der han ofte kom for å be og der han ønskte å få sin siste kvilestad. Kyrkja ligg ikkje i eit velståande strøk, her er tilhald for dei som fell utanfor og som paven hadde særleg omtanke for. No kviler han i fred i denne kyrkja vigd til Maria, og med eit ikon som pave Frans vart sæskild glad  i .“ Herre gje han den evige kvila, og måtte det evige lys skinna for han!”

Verdas fokus var retta mot pave Frans gravferd for ei veke, i dag er det konklavet som skal samlast 7. mai som verdas merksemd rettar seg mot. 133 kardinalar under 80 år, to var for sjuke til å koma, skal samlast i Det sixtinske kapell for å avgjera kven som blir pave Frans etterfølgjar. Det er både i samtida og i historien ei hending utan samanlikning. Langt dei fleste kardinalane er utnemd av pave Frans, og vi vil sannsynlegvis få ein pave med tilsvarande proriteringar som Frans. Spekulasjonane er uansett mange, og media kjem med ulike lister om kven som er mest aktuelle. Eit element som vert framheva er at kardinalane kjem frå land i heile verda, og ikkje kjenner kvarandre så godt som  europearar og italienarar spesielt dominerte kardinal- kollegiet! Desse dagane fram mot konklavet møtest dei dagleg, og avgjersla er kanskje tatt alt før møtet byrjar neste onsdag. Vi vil nok få eit raskt svar, tidlegare konklav dei siste hundre åra har i gjennomsnitt vart mellom to og tre dagar.

Det er ein del navn som går igjen i dei ulike spekulasjonane om neste pave. Kanskje får vi igjen ein italiensk pave, Pietro Parolin, Matteo Suppi og Pierbattista Pizzaballa er navn som går igjen. Parolin er kanskje den mest aktuelle, statssekretær og med mange års internasjonal erfaring som diplomat og rekna som pave Frans høgre hand. Han var i Oslo i januar i samband med innsetjinga av Fredrik Hansen som biskop.Andre europeiske kandidatar er Peter Erdö frå Ungarn, Jean-Claude Hollerich frå Luxembourg, Jean-Marc Aveline frå Marseille , dessutan svenske Anders Arborelius som høyrer til karmelittordenen og som eg har møtt for ein del år tilbake. Det er sjølvsagt også mogleg at vi får ein pave frå Asia, der den mest aktuelle er Luis Antonio Tagle frå Fillipinene! Eller frå Afrika  Peter Turkson frå Ghana eller Fridolin Abongo frå Kongo. Kyrkja stoler uansett  på at Den Heilage Ande  er vegleiar i dette viktige valget. Eg trur dei køyrer “ safe” og vel Pietro Parolin ?