Aldri andre enn du
Aldri andre enn du
som
når du snur deg
handa
kviler enno mot døra
denne
siste gongen
håret
ditt flyt utover
lik
elva gjennom slettelandet
desse
stega likevel så lette
blikket
alt kvilande
mot
den andre sida.
Døra attleten
striper av låg kveldssol
med
rolege tak ror du båten
kjølvatnet mørke utvida pupiller
djupet kan enno vera der
varme skuggar føl deg
Den andre sida tøyer stega dine
du trør lett i sanden
djupet skal sova åleine no
ei naken hand over håret
blikket blått og utslettande
aldri andre enn du
som når du snudde deg første gongen
handa kvilande mot døra.
---------------------------------------------------------------------------
Det som er nærast.
Var det noko du las ?
alle sidene,
orda , uløyste kodar
ein etter ein stod dei fram
klårare og klårare vart dei,
og likevel vanskeleg å skilja ut.
Eller var det draumen din ?
draumen som kunne løfta kvardagen
ut av morgondisen
og så gjennomlyst bli eit bilete
langt bak i minnet.
Var det likevel ditt verk ?
det du tok på
rørte ved med hendene dine
eller med røysta di
og så attende til andre røyndomar.
Kva er det no ?
du møtar dagen våpenlaus
krev ikkje noko
du les, drøymer, talar, handlar
og ingen vil nokon gong veta
kva
som er nærast det du trur på.
----------------------------------------------------------------------------------
Det vi tala om
No skil vi ikke lenger
mellom det vi
ein gong tala om
og det som var
ein uforløyst løyndom
like attmed oss,
det følgde oss tett
like i hælane våre
av og til ein skugge i skogbrynet
fort borte
ein annan dag
einslege fotefar i mosen
der vi gjekk like etter
oftast berre ei uklar kjensle
av noko som er
snudde vi oss
lydde det som
ei fin risling av vatn
eller kram snø like etter nyttår
orda som er
tida som teier.
---------------------------------------------------------------------------------
Gråt ikkje lenger.
Det djupaste mørkret er ikkje innanfor
men utanfor,
den største fortvilinga er
ikkje innanfor
men utanfor,
den gjennomtrengande kulden er ikkje innanfor
men utanfor,
celleveggen er verda di
Helena,
det er få timar igjen,
alt skal fullendast,
tårene er ikkje for deg,
men for dine kjære,
natta er deira , dagen er
din,
aldri åleine.
No løftar du dei folda
hendene dine,
kjenner den kalde og fuktige
muren,
handflatene
svir,
med faste rørsler ritar du i
murpussen
”Nei, mor gråt ikkje.
Himmeldroninga vil alltid ta
vare på meg.
Zdeowas Mario ” (Ver helsa
Maria)
Polske Helena Wanda Blazusiakowna blei
henretta av Gestapo atten år gammal.
Innskrifta på slutten av diktet rissa ho inn
på celleveggen like før ho døydde.
Brukt i Henryk Goreckis symfoni nr. 3.
--------------------------------------------------------------------------------------
Haustbøn.
Mørkret er så nær , så nær oss
det
er som det budde inst inne i oss
som
om det kom derifrå
strøymande ut av djup
vi aldri skulle kunna kjenna
Mørkret fylt av regn
blanda uløyseleg i dette gjennomvåte
døden som eit anna ord
uforståeleg, lik ei fjern mumling
så - ei hand som stryk
varleg over den dogga ruta
eit ømt teikn
åleine – aldri åleine
Å Maria ! Du mor i regn og mørkre.
Du
mor i død og natt.
Høyr
nådig bønene vår.
Bønhøyr
oss.
Ultimo
nov. 2006
Gravferda
til ein ung slektning
-----------------------------------------------------------------------------------------
”Det förflutnas ständiga närvaro.”
Knut Ståhlberg
Håret veks ut igjen.
Håret
veks ut igjen der saksa glei over det blonde dokkehovudet,
jenta
held henne opp i forsiktig forventning, armane utstrekt mot
framtida.
Ho myser lett mot sola denne søndags ettermiddagen i mars
eller
kanskje tidleg april, tre år innpå sekstitallet. Den kvite hua trekt godt
ned
over øyrene, skjørt og ullstrømpebukse , grønn strikkejakke,
eller
kanskje det var lyseblå, svart- kvitt bilete teier om denne vesle
detaljen.
Det er ikkje det viktigaste, mora held det halvt år gamle
jentebarnet,
trygg i vissa om å bli teken vare på. Mora er enno ikkje
fylt
tretti, livet er forventning ikkje om det ho skal nå, men det desse
små
rundt henne ein dag vil ta del i. Eller kanskje tenkjer ho ikkje lenger
enn
første skuledagen til den eldste, det er enno meir enn eit år til,
for
enno er det nitten sekstitre, John F.
Kennedy lever, Vietnam
berre
eit fjernt ekko, ingen spor av menneskeføtter i månestøvet,
John
og Paul har enno ikkje skreve Yesterday . Ryggen vendt mot
trappa,
murpussen skallar av på det øvste trinnet, døra som treng
maling,
mørk genser med sirleg mønster ytst på armane, stripete
sokkar,
buksene klør.
Denne
augneblinken fastfrosen, svart og kvite konturar i det gamle
fotoapparatet
som faren styrer, her er han ikkje eingong ein
svinnande
skugge. Straks skal det frosne løysast opp, tinast, rørslene
bli
verkelege, dei to eldste skal springa av stad, dokka får plassen i
vogna,
der den grå og kvite katten som ikkje er med på bilete har sove
sin
velfortente svevn. Den minste jenta sutrar litt, sola står lågare,
det
er kjølig, snart vil mora gå inn med henne, guten og den største
jenta
er der enno, søndagskledde like utanfor biletkanten.
Seinare
ropar ho dei inn, sølete sko, huer og ullgenser, lukt av kaffi
og
kaker, den minste på sofaen i blå, strikka sparkebukser.
Så
er dei der - uvitande om Kennedy,
Vietnam, Biafra, Irak og 11.
september,
det første barnebarnet som blir fødd tjue år seinare,
bestefaren som skal fylla hundre år og enno vera i tida
to år etter det.
Kaffi,
saft og kaker rundt bordet, biletet vert plukka opp og sett inn
i
ramme, meir enn førti år er borte (?), men lyden av leikande barn
høyrest
enno samstundes med bølgeslaga mot skipet som oldefaren vender
heim
på etter tolv år i Afrika, ventande på at håret ein gong skal
veksa
ut igjen.
(Refleksjonar over eit barndomsbilete)
----------------------------------------------------------------------------------------
Morgon
No spelar ljoset frå austleg lei
no leikar fivreld i
bjørkekratt
vi vaknar opp til så ven ei
hei
der dagen gjev oss ein
ukjent skatt.
Vi opnar døra med lette steg
og trør så varleg på
doggvåt jord
og vinden syner oss klårt
ein veg
der verda talar med milde
ord.
*
gjennomlyst morgon
solstrålene lyfter deg inn
i dagen
fjørlett, undrande.
*
åleine, gjennomsiktig
fjellet speglar
augneblinken.
--------------------------------------------------------------------------------------------
Nyanse
Orda dekkjer ikkje
desse ørsmå nyansane
i form og farge
som møter deg
du går heimover
litt ustø
i ljos junimorgon
etter mange timar
i godt lag
og så likevel
er dei der
raude, rosa, fiolette
djupe, grunne
mørke,ljose.
Så dette er altså verda
menneskas heim
som språket aldri
skal kunna temja.
-------------------------------------------------------------------------------------
Når ein ven døyr.
Alt er som før når dagen opnar seg
mot gatenes mållause travelhet
mot solljoset, drivande skyer
i mjuk seinsommar dag
og
likevel ikkje som før
noko
er stroke ut
varsamt
som av ei mykje større hand
andedraga
som gjekk så jamnt
så
meir uregelbunde
til
sist borte knapt merkbart
som
ljos vi bles ut seint ein kveld
Utan
å veta det
tenner
eg ljos same augneblinken
først
fleire dagar seinare
skal
det nå inn til meg
då
er ljosa alt lenge brent ned
i
mjuk sand framom Marias vakande blikk
så
kan eg snu meg mot den andre sida
bileta
og takksemda er der levande
inga
hand skal stryka dei ut
ikkje
no og heller ikkje når kvelden
lukkar
seg for siste gong.
Det
siste bilete
di
takksemd for musikken
”Alles mit Gott und
nicht ohne ihn”
Bach-kantaten
som kvilte
i
nesten tre hundreår
før
vi fekk ta imot
levande
no
og alltid !
Til minne om Erlend Bergesen
25. august 2006
-----------------------------------------------------------------------------
” One of these days”
Ikkje i dag eller i
morgen
heller ikkje i går
ein annan gong
ein av desse dagane
du aldri ville kunna skilja
frå alle dei andre
du vaknar til
varm vind og støv
som svir i augene
du sit midt i trappa
jeans og lange brune støvlettar
det lange mørke håret
fell lett framover
løyner halvvegs blikket ditt
spørjande…
vi skulle snart til å gå
forbi.
(Emmylou Harris: Elite Hotel 1975)
--------------------------------------------------------------------------------
Sirkel og rørsle.
No er du der , inni
denne sirkelen med rørsle
der det går rundt, fortare og fortare
håret ditt som eit mjukt teppe
vinden løftar det
inn mot det morgonklåre ljoset.
Songen blir fødd av rørsla
og føder rørsla,
handa grip etter glaset
munnen som foldar seg rundt
dei gyldne dråpane
der alt er rørsle og alt er song.
Du er ikkje åleine
borna klappar kattungar
og vifter med kvister
som enno held haustgult lauv.
Rørsla veks utover sirkelen
du snur deg
handa
di strekt halvvegs framover
det
er lenge til våren
og
vi er ikkje klar til å døy enno.
------------------------------------------------------------------------------
Songen
din.
Slik tømmest glasa våre
munnfull
for munnfull
dråpen
som glitrar på leppene dine
songen
skal nå verda utanfor
høyr
– varme skuggar stryk forbi oss
natta
er stjernklår
enno
kan vi skåla med ukjente vener
og
la glasa fyllast på ny.
Bien bar oktober 2006,
Margrethe framfører eigne songar
-----------------------------------------------------------------------
Tre søstre
sein september
regntung skodde
varmen innanfrå
noko dei eig i saman
dei tre som sit
der
orda sit laust
ber sine eigne draumar
ei verd dei ikkje hadde del
i
dei som lyttar
og ikkje lenger lurer på
noko
spørsmåla er stilt for
lenge sidan
svara gjevne lenge
før.
Rosendal sept.2005
Mora mi saman med søstrene sine
------------------------------------------------------------------------------
Ukjente vener.
Samantrengt i menneskemengda
du skundar deg opp landgangen
åleine og likevel saman
du ser deg ikkje attende no.
Du står i baugen
blikket mot horisonten
Atlanterhavet slår mot skroget
dønningane over denne heimlause hinna
djupet under og inni deg
du pustar forventningas lette andedrag
Sceneteppet til sides
som av ei mykje større hand
kjølvatnet som ei varm stripe
åtti år seinare
førestillinga er di
du løftar glaset og skålar
med dei du møtte på veg over havet
og med dei eg aldri skal møta.
(Jules Supervielle diktsamling ”Les Amis inconnu ” 1932)
------------------------------------------------------------------------------------
Ventande
Kort tid igjen
du står i
kvikksand
bølgene slår
mot desember
tårene som
drypper fra natta
snart
stengetid.
Klokka er
åtte
tussmørke og
iskald andre juledag
kvikksanden
lukkar seg
du ventar
ikkje meir
små
papirbitar spreiest med vinden
ei gul rose i
snøen
enno ventar
vi
nokon skal
koma.
(Samuel Beckett 1906 – 1989)
