Czslaw Milosz

Møte

Vi kjørte langs frosne marker, tidlig.

En solrød vinge løftet seg av mørket.

Plutselig sprang en hare over veien

og en av oss slo ut med hånden.

For lenge siden. I dag lever

hverken haren eller han som pekte.

Elskede, hvor er de, hvor ble de av -

håndbevegelsen, harens hopp og gruset under den.

Jeg spør ikke av savn. Jeg undres.

Ikkje så mykje av den polske nobelprisvinnaren Czslaw Milosz er omsett til norsk, ein del dikt (omsett av Paal Brekke) og barndomsskildringa "Issadalen".

Han vart fødd i Lithauen som då var ein del av Russland i 1911. Han reknar seg som polsk forfattar, "eg er lithauer som det ikkje er gjeve å vera lithauer" skriv han ein stad.

Han var ein språkmektig kulturpersonlegdom som skreiv både poesi, prosa, essay og omsette frå andre språk. Han arbeidde i diplomatiet som kulturattache  både i Paris og Washington. 

Under krigen hjelpte han jødiske flyktningar og vart etter krigen heidra med utmerkinga " Righteous among the Nations". 

Han kom på kant med kommunistregimet og måtte flykta til USA, han vart etter kvart amerikansk statsborgar og var i mange år professor i slaviske språk ved Berkeley universitetet. Etter kommunismens fall budde han igjen i lange periodar i Krakow der han døydde i 2004. Sarkofagen hans er plassert i krypten under Paulinerkyrkja St.Mikael og St.Stanislaus. I Polen var det ein del strid omkring gravplassen, mange meinte at han ikkje var verdig den æra det var å liggja på denne gravstaden. Han fekk  rett nok nobelprisen i litteratur i 1980, men meinte mange at han ikkje var polsk nok og katolsk nok. 

                                                                                                                                                                  Czeslaw Milosz var oppdradd katolsk, men  hadde han i store delar av livet eit "vitskapeleg ateistisk prega livssyn". På slutten av livet ser det likevel  ut til at han vendte tilbake til katolisismen,og fekk sakramenta før han døydde. Han hadde samtalar med  Johannes Paul, og skreiv eit hyllingsdikt til pavens på hans 80 års dag.

April 2017: Czeslaw Milosz sarkofag og kyrkja der han kviler like ved Vistula og ikkje langt frå det jødiske kvarteret og Wawel slottet.

Gave

En lykkelig dag

tåkesløret drev tidlig bort, jeg jobbet i hagen.

Kolibrier vingesitret over kaprifolen.

I verden var intet mer å begjære.

Jeg kjente ingen verdt å misunne.

Ondt, som måtte ha hendt, var glemt.

Uten å skamme meg var jeg meg selv.

Og ingen fysisk smerte.

Oppreist så jeg: seil over blått hav.