Sultens refreng

Mot slutten av romanen " Sultens refreng" skriv nobelprisvinnaren Jean-Marie Gustave Le Clezio om barna frå Vel`d`Hiv, vinter-velodromen i Paris der der jødane vart internert og vidare ført til Drancy før den endelege deportasjonen  til dødsleirane i 1942.
"Barna som står der i utkanten av banen, de voksne i bakgrunnen. I Drancy, utenfor de store, rettvinklete
kasernebygningene, helt lik blokkene i de nye ghettoene i Sartrouville, Rueil, Le Raincy. De er kledd i yttertøy som er altfor varmt for årstiden, barna har alpeluer. Et av dem i forgrunnen har en stjerne festet i høyde med hjertet. De smiler til fotografen, de ser ut til å posere for et familiebilde. De vet ikke at de skal dø."
Dette er ikkje hovudperspektivet i Le Clezios roman men ein del av bakteppet, Paris i tida like før og under den andre verdskrigen. Vi føl ungjenta Ethel som veks opp i ein velståande Paris familie, frå skoletida til familien må flykta frå Paris til Nice under krigen. Faren som opprinneleg er frå Mauritius sløser bort familieformuen og dei ender i fattigdom. Le Clezio har tidlegare skreve om slekta si i "Afrikaneren" som handler om faren som arbeidde som lege i Afrika i mange år og som sonen aldri lærte å kjenna. I denne boka er og forfattarens eige liv vevd inn, slektsbakgrunnen frå Mauritius, oppveksten i Nice under krigen.
Dette er moras historie i omforma litterær form.
Dette er sånn sett ein slektskrønike med referanser til Frankrike i mellomkrigstida og under krigen. Vi ser Frankrike som kolonimakt på Mauritius, og vi møter det franske borgarskapet representert ved grandonkelen til Ethel. Men det er ei tid, eit miljø og ein kultur som snart vil vera forbi for alltid.
Ethel kjenner svolt i bokstaveleg forstand under tida i Nice, men og i overført og sjeleleg tydnad. Ho er ein einsamt som barn, som er prega av foreldrenes rivalisering og som tek tilflukt hos grandonkelen og seinare hos den fattige veininna Xenia med russisk aristokratisk bakgrunn. Men Ethel gjev seg ikkje over, ho tek sjølv initativ til å rydda opp for andre, først og fremst sine foreldre. Når Le Clezio avsluttar boka med setning:
"Jeg har skrevet denne historien til minne om en ung pike som, uten å ville det, ble en heltinne tyve år gammel" forstår eg det som ein litterær hyllest til hans eiga mor. Men som all stor litteratur blir det samstundes universelt med mange ulike referansar og antydningar. Kva er det som gjer slikt  inntrykk i Paris under krigen, refert til i film og litteratur ? Kanskje er det det eg siterer i innleiinga her, dei jødiske barna som vart deporterte etter å ha blitt skilde frå foreldrene. Vi finn dei i Holocaust museet i Paris, her er eit heilt rom tapetsert med dei, tusenvis av barnebilete som smilande ser mot deg! Det gjer eit sterkt inntrykk.