Pinse - konversjon

Vi  feirar pinse og Den Heilage Andes kome til apostlane i Jerusalem. Men ikkje berre til dei, også til alle oss som kom seinare og føli dei første apostlanes fotspor.

Pinsevenen Peter Halldorf skriv i boka "Åndens folk" som handlar om Apostelgjerningane:

" Den kristnes likhet med Kristus  oppnås ikke ved moralsk herming. Pinsen er den avgjørende forutsetningen. Den Ånd som virker i Jesus, gis til disiplene hans. Likheten med ham vokser ved en indre hemmelighet og en forvandlende kraft: Kristus i oss! Det innebærer ikke at likheten med Kristus gis mennesket på et øyeblikk. Den oppnås, formeres og fordypes ved øvelse. Vi forblir disipler så lenge vi lever."

Pinse er difor og ein høveleg dag for konversjon, å bli ein del av Den verdsvide katolske kyrkja ved å seia fram trusvedkjenninga og få del i sakramenta. Skriftemålet, eukaristien og ferminga som inneber å bli salva og ta imot Den Heilage Andes teikn.
I St. Ansgar har vi denne våren fem konvertittar, som etter planen skulle takast opp i Kyrkja påskenatt,men pga. coronaapidemien vart det utsett til i dag og forige søndag.

Dei fem: Andrew Gilbert Wilder, Bjørgulv T.Berge, Frans Hansen, Kennerh Bakken og Einar Buø.

Måtte Den Heilage Ande gje dei støtte og styrke på deira veg vidare i livet som katolikkar!

Kom, Hellig Ånd, med skapermakt,
opprett hva synd har ødelagt,
og glede i hvert hjerte giv
som du har født til evig liv!

En trøsters store navn du har,
Guds gave god og dyrebar,
for sjelen syk en salve mild,
en livets brønn, en hellig ild!

Du visdoms, råds og styrkes Ånd,
du kraft av Herrens høyre hånd,
du lysets bærer, Ordets tolk
for alle tungemål og folk,

ditt lys opptenn i vår forstand,
i hjertet kjærlighetens brann,
til vannmakt vår og usseldom
med hellig hjertestyrke, kom!

Vår fiende, jag ham langt på flukt,
gi fred og troens fagre frukt,
og la oss alle, store, små,
i sjeleomsorg hos deg stå!

Gjør oss med Gud, vår Fader, kjent,
med Sønnen som fra ham er sendt,
med deg som fra dem begge går,
og hjelp at vi i troen står!

Vær lovet, Gud, vår Fader god,
Guds Sønn som opp av døde stod,
og trøsteren som kom her ned:
Vær lovet i all evighet!

Veni,Creator Spiritus,

Pave Johannes Paul - 100 år

Karol Wojtyla - seinare pave Johannes Paul II vart fødd denne dagen 18. mai for hundre år sidan i den vesle byen Wadowice sør for Krakow.

Johannes Paul har gått inn i soga som  ein av dei aller største pavar i Kyrkjas totusen årige  historie. Hans 85 årige liv strekte seg over ei tid med dei meste dramatiske hendingar i Europa, det var også hendingar  han hadde avgjerande innverknad på, kanskje framom alt Jernteppets fall og kommunismens endelege nederlag. Johannes Paul var pave så lenge ,totalt 27 år, han var så utadvendt og reiste så mykje at svært mange menneske har opplevd persolege møte med han. Alle fortel om ein mann som hadde ei unik evne til å vera heilt tilstades for det menneske han stod overfor, hans interesse og omsorg opplevdes grenselaus. Det heng sjølvsagt saman med hans personlegdom,men og det livet som hadde forma han, men kanskje framfor alt at han var så konsekvent i å forsvara menneskets absolutte verdighet og livet som noko ukrenkeleg gjeve oss av Gud. Han såg klårare enn dei fleste av oss at alle menneske er skapt i Guds bilete

Det var ikkje innlysande at Karol Wojtyla skulle få den lagnaden han gjorde då han vart fødd i den sør-polske byen Wadowice denne maidagen for hundre år sidan. Foreldrene var Karol og Emilia Wojtyla, mora døydde tidleg og faren fall frå under krigen. Ein eldre bror som utdanna seg til lege døydde og ung og Karol stod åleine att utan familie då han var vel 20 år..Han var sterk både fysisk og psykisk og uvanleg evnerik, han kunne ha hevda seg på så mange område i livet, idrett, litteratur og kultur, filosofi og språk, men han følgde prestekallet. Han deltok på eit hemmeleg presteseminar under naziokkupasjonen og vart etter kvart prestevigd. Den uvanleg dyktige  unge presten gjorde raskt karriere i Kyrkja, og vart erkebiskop av Krakow alt i 1964, tre år seinare vart han utnemd til kardinal og som vi veit førde dette fram til pavestolen i 1978. Han vart den første ikkje-italienske paven på 455 år og då han døydde i 2005 var han ein av dei lengst sitjande pavane i Kyrkjas historie.

Karol Wojtyla - pave Johannes Paul var heile sitt liv uthaldande og overtydd i sin motstand mot alle autoritære ideologiar, både på høgre og venstre sida, som krenka menneskelivet. Han var og konsekvent i sin kritikk av moderne sekulære idear som han og såg som trugsel mot det heilage og ukrenkelege livet. Han var heile sitt liv glad i barn og unge, dette viste seg då han som ung prest i Polen tok seg spesielt av dei unge, og ikkje minst seinare då han tok initativ til Verdsungdomsdagane som seinare har vorte ein fast tradisjon.

Johannes Paul var heile sitt liv bønas mann, han var utan tvil ein person djupt rotfesta  i Kyrkjas mystiske tradisjon, framfor alt representert ved Johannes av Korset som han og skreiv ein avhandling om.Frå han var ung bar han  skapularet som eit uttrykk for sin kjærleik til Jomfru Maria, og sin tilknytning til den karmelittiske tradisjonen."Totus Tuus" - heilt din var hans valgspråk som bilete på hans sterke Maria-vyrdnad. Han såg og klårt korleis Gud kunne ta vanlege menneska i bruk og med nådens hjelp gjera dei til sine medhjelparar på jorda. Det medførte at han stod for  51 helgenkåringar med total 482 nye helgenar. Den mest kjende er utan tvil Mor Teresa av Calcutta. I 2014 skulle  han sjølv  bli ein del  av denne store helgenskaren!

Eg møtte aldri Johannes Paul, men dess meir eg les om han dess meir skulle eg ønskja at eg var ein av desse ungdomane han tok med på fjellturar og underviste rundt leirbålet om kvelden. Eg måtte nøya meg med å vitja barndomsheimen og museet i Wadowice, men det vart og ei gripande og fin oppleving som gav ny innsikt og interesse. Eg kunne seinare senda mitt bidrag til museet, ein boks med jord frå Tromsø der han feira messe i juni 1989. Og så kunne eg gleda meg over at min no døde far fekk handhelsa på han under ein tur til Roma.(bilete under)

Wadowice
Til Johannes Paul april 2017

Totus Tuus – heilt din
kanskje ana du det alt då
innimellom altarteneste, fotball,lekser
og den søte smaken av Kremowka
kremkaka du sette slik pris på.
Gjennom sorg og krigens mørke,
kallet større enn nokon kunne bera,
men styrken vart gjeve deg
slik du gav oss og vart verande.
Du for alltid lydige !

Svevnen og døden

Lyrikaren Olav Nygaard (1884 - 1924) skreiv fleire dikt der svevnen er eit tema, svevnen også knytt opp mot den store svevnen som er døden.

Svevn

Svevn, du hev ei

himels vogge, -

kann du voke-

verken stogge ?

Dagen hev til

mergen hogge

sine tenner

i min barm.

Ber meg inn i

soldraumsblaane

austan sol

og vestan maane,

lat meg draume-

vengjer laane

so eg vaknar

heil og varm.

Her er svevnen det som lindrar og gjev krefter når han er utsleten etter vaketidas strev og motgong. Kanskje vaknar han utkvild og heil. Olav Nygard sleit med sjukdom og vart ingen gammal mann, han opplevde nok ofte livet som tungt. I eit anna dikt "Velkoma, natt" stiller han på slutten det avgjerande spørsmålet:

"Kor ofte må du koma att/ fyrr ho vil sløkkja mine ljos/di mor, den djupe ævenatt."

Her knytar han natta og svevnen opp mot den djupe og ævelege natta som lindrar all smerte. Det er inga redsle knytt til dette, døden ser han på som svevnens mor.

Den nyleg avdøydde svenske forfattaren Per Olov Engquist skriv og om dette:
"Så kan hende døden blir sist: ikkje den som kjem i livet, men den siste. Som når mamma byter laken og det kjennest tørt og varmt att, fuglane søv, snølyset varmar, og eg kan sovne."

Teologen Karl Rahner ( 1904 - 84) går eit steg vidare og seier at bøna, svevnen og døden er nær knytta til kvarandre. Dei har det til felles at ein må gje seg over til noko. I svevnen gjev vi oss over til natta og kvila, i bøna trenar vi på å gje oss over i tillit til Guds omsorg, i døden gjev vi oss for siste gong over i trua på at det evige livet ventar oss. Helgenar som Therese av Lisieux og Elisabeth av Treenigheten kan med sitt føredøme og sine skrifter visa oss korleis vi kan gje over over i tru og tillit.

Biskop og kardinal Anders Arborelius skriv i retrett foredrag med utgongspunkt i Elisabeth av Treenigheten:
"Hvis vi ikke får sove om natten, da kan vi be. Da er det større sjanse for at vi sovner igjen. Vi øver oss da på den siste overgivelsen, som er døden. Det er derfor man sier at døden er den største nåden. Alt det andre kan vi gjøre motstand mot, alt annet kan vi flykte fra. Men døden må vi overgi oss til."

Simon Stock

I dag 16. mai feirar vi minnedagen for Den heilage Simon Stock, ein  av dei mange store helgenar  i Karmelittordenen. Han vart fødd i Aylesford i Kent, der det i dag er eit karmelittkloster, i 1165, og døydde i Bordeaux i 1265. Det er ikkje så mykje som er kjent om livet hans, men han var utan tvil sentral i oppbygginga av karmelittordenen i Europa på byrjinga av 1200 talet etter at dei måtte forlata Palestina og slå seg ned i Europa. Det første generalkapittelet vart halde i Aylesford i 1247 og han var tilstades der. Han vart etter kvart generalprior, og under hans leiing spreidde ordenen seg utover i Europa.

Men det er utan tvil det brune skapularet vi  framom alt knyter til Simon Stocks navn. Etter tradisjonen skal Jomfru Maria ha vist seg for han , ho heldt då skapularet i handa  og gav det til Simon Stock. Skapularet er eit teikn på på Marias forbøn og vern  og  det vart etter kvart svært populært også utover karmelittordenen. Frå 1500 talet fekk også legfolk bera skapularet.
Pave Johannes Paul II var prega av karmelittisk spiritualitet og bar skapularet det meste av livet.
Han skriv om dette:

"Over time this rich Marian heritage of Carmel has become, through the spread of the Holy Scapular devotion, a treasure for the whole Church. By its simplicity, its anthropological value and its relationship to Mary's role in regard to the Church and humanity, this devotion was so deeply and widely accepted by the People of God that it came to be expressed in the memorial of 16 July on the liturgical calendar of the universal Church," the Feast of Our Lady of Mount Carmel."

Frå Aylesford 2013

Zelie Martin og Notre-Dame des Victoires

Hennes  kjærlighet og tiltro til Notre-Dame des Victoires.

I forige nummer av Elias Kilde skrev jeg om den femtenårige Thérèses begeistring da faren Louise Martin tok henne med til kirken Notre-Dame des Victoires i Paris. Louise kjente godt til kirken fra tiden han bodde i Paris, og utdannet seg til urmaker.  Også senere vender han tilbake til denne fredens oase, og i et brev til sin hustru Zélie 8. oktober 1863 skriver han; «Jeg har hatt gleden av å motta sakramentet i Notre-Dame des Victoires som er som et lite jordisk paradis. Jeg har også tent et vokslys for hele familien.»
Kjente også Zélie til Notre-Dame des Victoires fra før ? Ja, det ser sånn ut selv om vi ikke sikkert vet om hun var der rent fysisk. Hun var knyttet til en bønnegruppe i kirken Saint-Léonard d`Alençon, inspirert av fellesskapet som sprang ut fra  Notre-Dame des Victoires. Zélie hadde også en statue av Maria og et votiv billede som bekrefter dette. Men det klareste bevis på hennes tiltro til Notre-Dame des Victoires finner vi i brevene hennes. I 1863-65 skriver hun er rekke brev til broren Isidore Guerin som da er 22 år og studerer medisin i Paris. Hun er tydelig bekymret for ta han skal utsettes for « hovedstadens farer» og ikke holdes opp av en solid tro.

Nyttårsdag 1863 skriver hun:
« Om du bare kunne gjøre noe jeg ber deg om, og dersom du vil gi meg det som en nyttårsgave ville jeg bli lykkeligere enn om du sendte meg hele Paris. Altså: du bor ikke så langt fra Notre-Dame des Victoires. Ja, du skjønner! Kan du gå bare en gang om dagen for å fremsi et Ave Maria til den hellige Jomfru.  Du skal se at hun beskytter deg på en helt spesiell måte, og at hun vil la deg lykkes i denne verden, for siden å gi deg evig lykksalighet. Det som jeg sier, det er ikke fra min side en overdreven fromhet uten grunnlag. Jeg har grunn til å ha tillit til Den hellige Jomfru, jeg har mottatt gunstbevisninger fra henne som bare jeg vet om. Du vet godt at livet ikke er langt. Du og jeg vi er snart ved slutten, og vi vil ønske å ha levet slik at ikke vår siste time skal preges av bitterhet
Nå, dersom du har et ondt hjerte vil du gjøre narr av meg;dersom du ikke har det, vil du si at jeg har rett.»

Hun skriver flere korte brev med samme tema til broren i løpet av årene som følger. Vi er så kommet til desember 1865, Léonie på 2 år og   Hélène på 1 år er begge syke, og Zélie bekymrer seg  sterkt  som naturlig er. Hun ber en novene om at de skal friskne til igjen, det gjør de også, men Hélène dør bare fire år senere, Léonie lever til 1941.

Zélie skriver til sin bror 3.desember:
« Ville du være så vennlig å tenne et lys  for meg i Notre-Dame des Victoires neste fredag, minnedagen for Den uplettede unnfangelse, det ville glede meg mye. Jeg leser en novene for mine to små piker,Léonie og Hélène, om at de de skal bli friske igjen. Jeg ber deg, ikke avslå meg dette, prøv å finne et tidspunkt i løpet av dagen. Men om du ikke vil, om du anser dette som ingenting, skal du vite at 8.desember er en minneverdig dag for meg. Jeg har to ganger opplevd stor nåde denne dagen. Jeg håper at du gjør dette som jeg har ønske om.»

Det er tydelig at Zélie har en sterk tiltro til Marias forbønn representert ved Notre-Dame des Victoires. Hun har omsorg for og ber nok daglig for alle i familien, sin mann, sin syke små barn, sin bror som hun tydeligvis bekymrer seg for at skal miste troen. Det er et sterkt vitnesbyrd og er med på å utfylle vårt billede av denne helt spesielle familien.

( brev oversatt fra «Neuvaine à Notre-Dame des Victoires pour les malades à la suite de Sainte Thérèse de Lisieux et de sa famille».Éditions Salvator, Paris 2009)