Olsok 2016

"Og ikke slo han seg til ro med sin egen frelse, men ha forsøkte med stor iver å omvende til troen de folkeslag han ved Guds forsyn var blitt satt til å lede. Etter  den nye tingenes orden tok kongen på seg apostlenes verv, og høvdingen forkynte Kristi ords nåde overalt og for alle. De var ikke få den forkynnelsens nåde som var utgytt på hans lepper, førte fra å dyrke onde demoner til å anerkjenne og ære sin skaper".

Slik står det i erkebiskop Eystein Erlendssons "Den salige Olavs lidelse og mirakler". Olsok er minnedagen for Olavs død i slaget på Stiklestad. Det er ikkje den brutale vikingkongen vi minnest, for  kong Olav var eit barn av si tid, men martyren og kongen som innførte kristenretten og dermed la grunnlaget for det siviliserte samfunnet vi lever i idag. Det var ein dramatisk overgang frå eit ættestyrt samfunn til eit lovsstyrt samfunn. Under si styringstid frå 1015 til 1028 innførte Olav ei rekkje lover som seinare lovtekster kaller "kristenretten". Heidenske skikkar vart forbode, dei døde skulle  begravast i vigsla jord, søndagen skulle haldast heilag. Med det kanskje viktigaste var den oppvurderinga av dei svakaste i samfunnet dette representerte, trellehald vart forbode, det var ikkje lenger lov å setja nyfødte ut i skogen for å døy, kvinnene måtte gje sitt frviljuge "ja" i samband med giftarmål. Ekteskapet var eit sakrament ikkje berre ein avtale mellom to ætter. Sånn sett representerte dette i tråd med kristen praksis ei oppvurdering  av individets sjølvstendige verdi og livet som gudgjeve og sånn sett ukrenkeleg. Forandringane skjedde naturlegvis ikkje over natta, men St. Olavs liv og død la grunnlaget og førte fram til det samfunnet vi har i dag. Når vi i dag feirar minnet om helgenkongen er det viktig å ha dette perspektivet klårt ,og vera på vakt mot alt som trugar individets rettar, ikkje minst retten til leva fram til livet får ein naturlege avslutning.

                                                  Olsokspelet på Stiklestad 2013