mandag 30. mars 2015

Kilden - Brevet om fiskeren Markus

"Et menneske kommer til verden - en ånd daler ned på jorden, den roter en støvsky op omkring sig, tar støv på og sleper det rundt. Når dens tid her nede er omme, legger det atter støvet av og vender tilbake i det eviges favn."
Slik avsluttar forfattaren Gabriel Scott romanen " Kilden - eller brevet om fiskeren Markus" som kom ut i 1918, og som etter kvart har vorte ein klassiker i norsk litteratur. Eg les denne vakre, vesle boka frå snart hundre år tilbake om igjen og blir grepe av bokas bodskap som er så enkel, men samstundes med eit djup som rører ved dei aller største spørsmåla i liva våre. Livet og døden, meininga med tilveret og vår plass i det, skaparverket og Guds eksistens. Den fattige fiskaren Markus funderar over Guds eksistens med utgangspunkt i ei hummerteine. "Teinen har sikkert nok sin frembringer, en teine kan vel ikke gjøre sig selv ? De kloke hoder smiler og spør ? Og hvad er så en teine mot verden ? "
Slik utviklar han si enkle men samstundes logiske tankerekkje. Fiskaren Markus er filosof, men  vel i større grad mystikar. Når han legg seg til ro for kvelden i det vesle huset i Kleven står det evige like utanfor. Scott skriv så vakkert: " Det suste sakte utenfor huset, det evige stod mot glasset og så inn med et dypt blikk." Markus fangar opp litt av dette der han ligg på ryggen og ser opp. "Her råder en klarhet i ham og om ham, han rykkes hen gjennem rummet og tiden, gjennem en endeløs renhet og fred."  Slik blir han ein visjonær, gjennom det enkle og daglegdagse ser han det store mysteriet i tilveret som ingen filosof kan forklara.
Boka er og ei folkelivsskildring frå Sørlandskysten på byrjinga av 1900 talet, vi møter eit lite lokalsamfunn som livnærer seg av det sjøen gjev dei. Men det er og eit samfunn med sosiale skillelinjer, og heilt nedst står den audmjuke, fattige og fromme fiskaren Markus. Livet har ikkje gjeve han familie og materielle goder, men han har likevel forsona seg med det. Når  døden bankar på tidlegare enn han hadde tenkt klarar han å forsona seg med den også !
" For tilværelsen har ikkje mørket til mål, ikkje gledesløsheten og tvilen og døden, tilværelsen har lyset til mål og gleden, takknemligheten og håpet. Det er alt saman tilværelsens lønn, forborget dypt i dens eget skjød....."






Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar