Louise Glück in memoriam

“ At the end of my suffering there was a door” , slik opnar den prisbelønna diktsamlinga “ The Wild Iris” av nobelprisvinnaren Louise Glück. Den 13.oktober i år gjekk ho gjennom denne døra for siste gong i det ho sovna inn i heimen sin i Massachusetts 80 år gammal. Louise Glück var professor i engelsk litteratur ved Yale University, ho var essayist men framfor alt ein stor poet. Ho fekk ei rekkje litterære prisar i heimlandet, men var nok lite kjent i verda ellers før ho fekk Nobelprisen i litteratur i 2020. Pga covid restriksjonar kunne ho ikkje koma til Stockholm for å ta i mot prisen. Ho fekk prisen:”« för hennes omisskännliga poetiska röst, som med sträng skönhet gör den enskilda människans existens universell»

Louise Glück var fødd i New York i ein jødisk familie med røter dels i Russland, dels i Ungarn. Som ung sleit ho med store helseplager i form av anorexia nervosa , og gjekk lenge i psykoterapi, noko som også kom til å setja sitt preg på diktinga hennar. Ho debuterte ho med  diktsamlinga “ First born” i 1968, så følgde ei rekkje diktsamlingar. Ho utvikla sin eigen særmerkte form, inspirert av natur og planter, gresk mytologi og poetar som Rainer Maria Rilke og Emily Dickinson. Ho skreiv om trauma og liding, død og tap av relasjonar men og om “ attempts at healing and renewal.” Ofte tek ho utgangspunkt i konkrete daglegdagse ting, dei kan symbolisera tap og einsemd, for alt i tilværet er midlertidig, alt tek slutt. Men å innsjå at vi er dødelege kan og leia til “ a greater appreciation of life.”

Louise Glück er ikkje så lett å setja i bås, og ønskte deg nok heller ikkje. Karakteristisk nok er mykje av det ho skreiv prega av ambivalens. Ein anmeldar skreiv:  “ She resists canonization as a hyphenated poet, preferring instead to retain an aura of iconoclasm or in- betweenness.”

“ The Wild Iris” som eg siterte frå innleiingsvis er eit høgdepunkt i forfattarskapet hennar. Boka kom i 1992 og fekk Publitzer prisen. Det er ei bok med utgangspunkt i hagevekster og årstider, det er ein dialog mellom naturen og poeten/ gartnaren, men og ein dialog med ein større andeleg røyndom. Dialogen rører ved vår relasjon  til naturen, til det konkrete såvel som det andelege, til kjærleik, identitet og medvit.

Mot slutten finn ein diktet “ Lullaby”, som på ein måte oppsummerar  denne djupt menneskelege og andelege hagevandringa.

“ Time to rest now; you have had enough excitement for the time being.”

“You must be taught to love me. Human beings must be taught to love

silence and darkness.”