Treng kyrkja meir "nyåndelighet"?

 Innlegg i Vårt Land 28. august som svar på reportasje 21. august:" Etterlyser mer nyåndelighet i kirken."

Treng kyrkja meir «nyåndelighet»?

I Vårt Land 21.august  etterlyser prest Silje Trym Mathiassen ei kyrkje som er meir open for dei nyandelege retningane. Mange er i dag rotlause og  andeleg søkjande, dei opplever ofte at dei ikkje finn det dei søkjer i etablerte religiøse forsamlingar. Sånn sett har ho eit viktig poeng, men spørsmålet er om dei finn det dei er på leit etter i desse nyreligiøse retningane som ofte er ei blanding  av austleg religion, sjamanisme, alternativ medisin og ulike sjølvrealiserings-teknikkar ?

Kanskje må ein heller flytta perspektivet frå samtida til fortida og kristendomens rike andelege tradisjon like frå oldkyrkja til i dag ? Dagens effektive, rasjonalistiske og materialistiske samfunn har  langt på veg tapt den indre verda. Det gjeld også kyrkja som i stadig større grad legg vekt på det ytre, det å vera ein aktør i politikk og samfunnsdebatt. Samfunnsengasjementet er i og for seg ikkje negativt, men det er ikkje den kristne kyrkjas primære oppgåve. Ein kan då like godt engasjera seg i politiske parti eller organisasjonar som Røde Kors eller Amnesty, og mange gjer også det. Det er nok tilfredsstillande  for « de gudløse stolte, som ikkje har trang til mystikk» som Rudolf Nilsen skreiv, men kva med dei som har trong for mystikk? Kanskje søkjer dei frå den eine nyreligiøse retninga til den neste utan heilt å finna det som kan fylla det indre  tomromet. Det paradoksale er at kristendomen har ein rik spirituelle tradisjon som for dei fleste er ukjent land. Ei kyrkje utan metafysikk, utan undring og mysterium, utan  bøn og mystikk er dømt til gradvis å mista sin relevans. Det som trengst er ikkje meir «nyåndelighet», men å søkja tilbake til kristendomens  andelege røter. Eit rikt indre liv fører heller ikkje ytre passivitet, ofte tvert imot, to av dei beste døma på det er Hans Nielsen  Hauge og Birgitta frå Vadstena!

 

Cathedral Saint Pierre

 

"La Cathédral de Lisieux Saint-Pierre est construit pendant Le Moyen Âge. C`est seulement une petite promenade de Buissonnets à  Saint-Pierre, et c`est le lieu où Thérèse a le plus participé à la vie de l`église locale pendant sa jeunesse. Pendant notre visite à Lisieux nous avons fait  cette promenade apres avoir participé à la Eucharistie dans Saint-Pierre, imaginant que Thérèse et sa famille soient la avec nous.

Thérèse s`est rendue à la Cathédral  avec son pére et ses soeurs tous les dimanches et souvent aussi en semaine. Ils assistent fréquent à la celebration des messes. La messe en semaine est célébré dans Chapelle de la Vierge, une chapelle absidiale  de l`èglise. C`est aussi dans cette chapelle que Thérèse a prié pour la conversion du criminel Pranzini. Il est un meurtrier qui est condamné à mort. Il ne s`etait pas confessé , mais just avant l`execution  «saisi d`une inspiration  subite, il se retourne, saisit un Crucifix que lui présentait le prêtre et baise par trois fois ses plaies sacrées!» Thérèse a demandé un signe et elle a obtenu un signe. Elles a ecrit: «J`avais obtenu  «le signe» demandé et ce signe était la reproduction fidèle de grâces que Jesus m`avait faites pour m`attirer à prier pour les pêcheurs.»

Sainte Thérèse a prié pour Pranzini, c`est  1887 et elles a 14 ans. Mais elle ne cesse pas de prier, Thérèse prie chaque jour pour tous les pêcheurs du monde."

Innlegg på fransk facebook  gruppe for Den heilage Therese av Jesusbarnet.

Katedralen Saint Pierre i Lisieux  var familien Martins sognekyrkje. Det var berre ein kort spasertur frå heimen deira Les Buissonnets til katedralen. Her gjekk Therese med faren og søstrene kvar søndag og ofte også på kvardagar. Vi gjekk denne korte vegen under vår vitjing i Lisieux for tre år sidan. Vi såg for oss at vi gjekk der i lag med familien Martin!

Kvardagsmessene vart feira i eit side kapell vigd til Jomfru Maria. Det var også her Therese ba for mordaren Pranzini. Ho ba om eit teikn og fekk det. Rett før han skulle henrettast i giljotinen bøygde han seg og kyssa sårmerka på eit krusifiks som presten gav han!

Dette var i 1887, Therese var 14 år. Ho ba for denne forbrytaren, men ho slutta ikkje å be, ho held fram å be kvar dag for alle syndarar.

 

Lullaby

 Frå diktsamlinga "The Wild Iris" av nobelprisvinnaren Louise Gluck er denne vakre "Lullaby":

Time to rest; you have had

enough excitement for the time being.

Twilight, then early evening. Fireflies

in the room, flickering here and there, here and there,

and summer`s deep sweetness filling the open window.

Don`t think of these things anymore.

Listen to my breathing, your own breathing

like the fireflies, each small breath

a flare in which the world appears.

I`ve sung to you long enough in the summer night.

I`ll win you over in the end; the world can`t give you

this sustained vision.

You must be taught to love me. Human beings must be

      taught to love

silence and darkness.

Minnedagen for Edith Stein

 Vi feirar i dag minnedagen for karmelittnonna og martyren Edith Stein (1891-1942), ho tok klosternavnet  Teresa Benedikta av Korset ocd. 9. august er sannsynlegvis dagen ho døydde i gasskammeret i Auschwitz saman  med søstera Rosa og tallause andre jødar.  Hennar jødiske bakgrunn førte til at ho vart arrestert i karmelittklosteret i Echt i Nederland  i byrjinga av august for snart åtti år sidan. 26.juli hadde dei katolske biskopane i Nederland kome med eit hyrdebrev der dei fordømte  nazistanes jødeforfølging. Dette førte til at også katolikkar med jødisk bakgrunn vart ført til dødsleirane. Søstera Rosa var redd og fortvila, men Edith skal ha trøsta henne med orda:" Kom, vi går for vårtt folk."

Edith Stein vart saligkåra i 1987 og helgenkåra i 1998. I 1999 utnemde pave Johannes Paul henne til skytshelgen for Europa saman med Katarina av Siena og Birgitta av Vadstena.

"Det er ikke i  alle tidsepoker  at et skrekkherrevelde gir oss muligheten til å legge hodet på blokken for vår tro og vårt ordensideal  slik vi ser det hos kamelittinnene i Compiegne. Men enhver som trer inn i Karmel, må fullt og helt utlevere seg til Herre."

Kunstnarar med motiv frå Setesdal

 Inspirert av utstillinga "Setesdal i biletkunsten" i Valle i sommar har eg skreve eit lite innlegg i siste nummer av "Dag og Tid".

Tre favorittar: Kunstnarar med motiv frå Setesdal. 1. Olaf Isaachsen (1835-93) Det var ikkje vanskeleg for dei nasjonalromantiske kunstnarane å finna motiv i Setesdal. Fearnley, Eckersberg og Tidemand var som snarast innom og måla eit par bilete med motiv frå Setesdal, men Olaf Isaachsen vendte tilbake gong etter gong og levde seg inn i kulturen og folkelivet i dalen. Han var frå Mandal, elev av Tidemand og utdanna i Düsseldorf og Paris. Isaachsen var nasjonalromantikar, men kunsten hans fekk etter kvart eit meir impresjonistisk preg. 2. Lars Osa (1860-1958) Han kom frå Ulvik i Hardanger, og var utdanna i København og Paris. Han kom første gong til Setesdal i 1894,og budde der i fleire år før hans slo seg ned på Voss i 1917. Han var oppteken av vår nasjonale kulturarv både i musikk, dikting og biletkunst, i Setesdal fann han denne kulturen i si mest opphavelege form. Lars Osa skildra kulturen og dagleglivet i dalen, men og dei store livshøgtidene som bryllaup, barnedåp og gravferd. Han var og kjent som ein dyktig portrettmålar og ein dugande felespelar. Son hans var den kjende folkemusikaren Sigbjørn Bernhoft Osa (1910-90). 3. Reidar Fritzvold (1920 – 98) Han kom frå Oslo og var utdanna ved Statens kunstakademi. Han er framfor alt kjent som landskapsmålar i ein ekspresjonistisk stil. Omkring 1950 sykla han opp Setesdal til Bykle og fekk etter det ein livslang dragning mot naturen og folket der. Fritzvold oppheld seg mest i Bykle og skildra naturen i ei rekkje storslåtte kunstverk. Mange av motiva er i dag borte, demt ned i samband med den store kraftutbygginga på 1960 talet. Samlinga prydar i dag kommunestyresalen i den vesle fjellkommunen