Duino

I diktsamlinga  "Til ord skal du bli" frå 1973 har lyrikaren Åse Marie  Nesse dikt som i få ord gjev ein tydeleg karakteristikk av ei rekkje av litteraturhistoriens store navn mellom dei også Rainer Maria Rilke.
Diktet om han lyder slik :

"Nirvana-blikk. Dei lange skuggars lende.
Med overlys.Og gjennomskinleg hud.
Innover-smilet, vendt mot ein gud.
Eit stoffleg konsentrat av Welt i hende.

Ein framand gjest.Ein utsend ingen sende.
Eit sniglehus av elfenbein til skrud,
på støvet veg.Men hjarta var eit sud,
ein mild monsun, ein regnskog utan ende.

Sjølv tinga gav du mjuke namn.Og døden.
Bak solnedgangen såg du morgonrøden.
I kvinna: røter,sevje,blomegrein.

Du sanka ord, den stille førstegrøden.
Og alt var song, og alle songar ein,
slik liv og død er eitt i dette:Sein."

Det er som ein ser han for seg der han går langs klippene ved Duino borga ein vinterdag i 1912. Han har lenge hatt problem med å finna igjen sin dikteriske inspirasjon, men så kjem det til han på nytt og han skriv det som skal blir første delen av Duino elegien. Borga er stilt til disposisjon av fyrstinne  Marie von Thurn und Taxis, slik han også mange gonger både før og seinare måtte søka husly hos aristokratiske vener.
Eg går langs klippene ved Duino borga ein solfylt vårdag mange år seinare, men likevel er det som bølgene fører med seg dette same ropet Rilke brått høyrde gjennom storm og bølger: " Hvem, om jeg ropte, hørte meg da i englenes kretser."(Wer, wenn ich schriee, hørte mich denn aus der Engel Ordnungen ? )
Inspirasjonen forsvann igjen, han vandra kvilelaust rundt i Europa og først ti år seinare klarte han å fullføra Duino elegien, også då etter at ei aristokratisk veninne hadde lagt dei ytre forholda til rette i  Chateau de Muzot.
Fire år seinare døyr Rainer Maria Rilke av leukemi, men då har han skreve seg inn i verdslitteraturen som ein av dei aller største. Rilkes var ein kvilelaus og ulukkeleg mann, men få  er det som  har hatt større innsikt i livet, og ikkje minst i døden.
Noko av det siste Rilke skriv er eit dikt til den store russiske lyrikaren Marina Tsvetajeva.
"Elegi til Marina Tsvetajeva-Efron." Dei møttest aldri men brevveksla hyppig dei siste åra Rilke levde. Poesien vart deira møtestad , ei felles oppleving av tilveret som gjekk utover det det dagligdagse språket kan romma.

"Bølger, Marina, vi hav ! Dyp, Marina , vi himmel.
Jord, Marina, vi jord, vi tusenganger vår, lerker
når de bryter ut i sang, som fra det usynlige."