Poetica:Trieste

Trieste våren 2009.

                                                     Trieste

Morgonsol på hustaka

høgt over alle trange smug

mjauande bakgårdskattar

og fargerik klestørk

no kan vi drikka morgonlufta

smaken av historie, poesi

og fjern uforløyst kjærleik

langt bak mot ganen

den litt beiske smaken

av språk og grenser

som møtest og skillest

møtest og skillest igjen

og så den søte smaken

av sollyset som fell skrått

gjennom lauvverket til

den store platanlønnen

ved inngongen til byparken

der kjærasteparet på benken

under treet møtest

i eit kyss som aldri tek slutt

eller kjennest det bare slik

men det tek slutt likevel

berre havet har ingen ende

og den salte smaken

av Adriaterhavet som også

Rainer Maria Rilke kjente

der han gjekk langs klippene

ute ved Duino borga

og klagesongane vaks i han

ord for det gåtefulle

det uforklarlege ved livet

det sanne livet vi ikkje forstår

og som heller ikkje Rilke forstod

men han rørte ved det

med bleike, tunne hender

og noko vart gjeve vidare

smaken av livet, havet og lengtinga

smaken av Trieste.

Duino borga utanfor Trieste der Rainer Maria Rilke oppheldt seg i periodar.

Poetica:Påske

               Påske

          Ardennerskogen

splintra trestammer og bombekrater

avrevne kroppsdelar i snøen

men ikkje berre dette

ikkje åleine nazismens krampetrekningar

no bur ein stor og uforståeleg ro her

klosterklokkene bryt stilla

lyden som stig oppover

gjennom påskenattas mørkre

for til slutt å kleba seg til

dei store våte snøflaka

tungt fallande mot jorda

føl med ned og legg seg  på bakken

ser vi nøye etter kan vi sjå dei

under trestammene

i vått rotnande fjorårslauv

lyttar vi nøye er lyden der enno

lenge etter at klokkene tagna

ein stad mellom minne og dikting

bakanfor teikna og orda

aldri åleine.

 Clervaux,Luxembourg.Påske 1978

Skjærtorsdag

Laudes.Antifon til Benedictus:
Inderlig har jeg lengtet etter å spise dette påskemåltidet med dere før jeg lider.

Vesper.Antifon til Maginificat:Mens de holdt måltid tok Jesus et brød, velsignet det, brøt det og gav det til sin disipler

Hieronymus Bosch

Madrid i april. Sommarvarme,  det er fint å nyta bylivet frå ein fortauskafe. Prado museet vil eg få med meg, det er stort så eg konsentrerar meg om eit par kunstnarar: Goya, El Greco, Durer og Bosch.(sjå link under)
Hieronymus Bosch( c.1450-1516), denne merkelege nederlandske målaren frå fjortenhundretalet som er rikt representert i Prado museet etter at kong Philip II kjøpte inn kunst på 1600 tallet.
Bileta er visjonære og mytiske med ein ekstrem detaljrikdom som tildels verkar surrealistisk.Eit eksempel på det er triptykonet "Lystenes hage" som er det første ein kjem til, til venstre Paradis med Adam og Eva, i midten jorda med mennesker prega av synd og lyst, til høgre ein visjon av helvetet. Kanskje er dei også moraliserande som i biletet "De sju dødssynder" som ligg på  eit bord midt i salen. I midten eit auge omgjeve av illustrasjonar av dei sju dødssyndene, og i kvart hjørne død, dom, himmel og fortaping. Eller bilete av høyvogna, omgjeven av kravlande og kjempande menneske  blanda med bisarre fantasivesen.
Bosch har vorte oppfatta ulikt dels som kjettar men det var han  visstnok absolutt ikkje. Kanskje er alt dette bare eit uttrykk for 1400 talets oppfatning av tilværet forma av ein mester med større innsyn i både detaljar og heilskap enn dei fleste andre ?
Så kan ein roleg gå ut i Madrid våren ?

                                                      "Lystenes hage"

                                                           "De sju dødssynder"

http://www.museodelprado.es/

Poetica:Elite Hotel

Det er 04.juli tidleg på åttitalet. Vi køyrer gjennom villmarka på veg til Grand Canyon. På bilradioen stort sett
patriotiske innslag, USA er framleis stort. Og så spelar dei frå "Elite Hotel", Emmylou Harris andre album, etter " Pieces of the sky", utgjeven i 1975. Klassikarar som "Amarillo", "Together gain", " One of these days", "Here,there and everywhere". Det gjer inntrykk og bit seg fast.Og så mange år etter kjem dei som CD med eit par bonus spor. Året er 2004 og eg må bare ha den CD`en.
På omslaget ei ung Emmylou Harris med langt, svart hår og mørke støvlettar på trappa framfor Elite Hotel.
I konsertfilmen  med Neil Young som kom for eit par år siden syng ho i bakgrunnen, og brått ser ein at tre tiår går veldig fort.Det hjelper lite å spela "Blue Kentucky girl" frå 1979( som heller ikkje er like bra.) Men Grand Canyon og ørkenen ligg der, ventande og  uforandra.

      ” One of these days”

         (Elite hotel 1975)

Ikkje i dag eller i morgen 

heller ikkje i går

ein annan gong

ein av desse dagane

du aldri ville kunna skilja

frå alle dei andre

du vaknar til

varm vind og støv

som svir i augene

du sit midt i trappa

jeans og lange brune støvlettar

det lange mørke håret

fell  lett framover

løyner halvvegs blikket ditt

spørjande…

vi skulle snart til å gå forbi.

Meditasjonar over Georges de La Tour

Lyrikaren Paal Helge Haugen kom med diktsamlinga "Meditasjonar over Georges de La Tour." i 1990.
Samlinga innheld dikt som direkte eller indirekte er inspirert av den franske målaren Georges de La Tour som levde fra  1593-1652. Bileta hans gjorde eit sterkt inntrykk på forfattaren, "eg har alltid kjent Georges de La Tour" skriv han i etterordet. Han byrja å skriva boka som bilet beskrivande tekstar, men noko stritta mot. Sakte kom andre tekstar fram, tekstar som låg under dei bilet beskrivande. Dei knyter seg kanskje enno sterkare til den franske 1600 talls kunstaren.
Som i dette om tømmarmannen Josef.

Så kjem den,til sist
rislande ned over hovudet
hals hender
umerkeleg veksande straum
av nåde, ufortent
for den tørste som aldri
kan sløkkast

Vaskar bort den silande oska
frå nedbrende dagar
som rann mellom fingrane

Ei flodbølgje gjennom brakkvatn
forlist meining, rekved

Kom møt den, du som kan
Kom la deg fylle
før verden igjen blir stein
før du kverv inn
og under

Eller dette  om Maria Magdalena ved spegelen.

Freistar gjere seg fri
frå denne morgonens fostersekk
famlande, for å gi seg over
til støvet

Ein omn, brølande full av minne
Ei esse der tida blir glødande
seigtflytande materie
før slaga fell

Vanitas.Dei tomme augneholene
skallens sprø takkuppel, luft.
Desse gamle bein og denne lamme
innsikt, visnande til sist, vanitas

Og til sist opplevinga av tid og samanheng

Sein sundagsettermiddag:
dette streif av ufortent lykke
som bryt seg ut av tida
som vengeslag  med dyreaugo
med eit elska andlet gjennom den store
stilla lagt til ro bak steinar
smeltande snø  barnerøyster
Sein sundagsettermiddag
nokre sekund

Eg les dikta og dei legg seg til ro som små varmande steinar, så går eg på leiting i fransk galleri og kjenner ei stor glede over å få ta inn til meg desse måleri som  kjennest nærare enn mykje frå vår tid.