tirsdag 7. april 2015

En påskebetraktning

Kunstnaren Ørnulf Ranheimsæter (1919-2007) markerte seg ikkje bare som tegnar, grafiker, bokillustratør og kunstlærar, men og som ein reflektert essayist. Med grunnlag i sitt katolske livssyn skreiv han om etiske, kunst-teoretiske og religiøse tema. Mest kjent er hans essaysamling  "Om tro og vantro" frå 1954 og "Kunstnerens etiske ansvar og andre essay" frå 1958, gjeve ut på nytt i 1999. Som bokillustratør er han særleg kjent for dei grafiske illustrasjonane til dei fire evangelia (1970).
I den siste essaysamlinga finn vi "Og han fant dem sovende. En påskebetraktning", der han med utgongspunkt i dei sovande læresveinane reflekterar over   påskebodskapet. I eit poetiske språk spør han kvifor vi flokkast om desse "negativitetens alkymister" som tek bort all von om at denne grensesprengande bodskapen er sanning. Vi kjenner oss igjen i disiplanes søvn i hagen, den grip oss med slik overnaturleg uhygge og samstundes meiningsfylde, skriv Ranheimsæter. Korleis kan vi vakna av denne tunge svevnen, erkjenna vår lathet og avmakt, ikkje vera så lamme i vona, så snare til fortviling ? Nokon trer til med eit vekkingsrop, nokon strekk ei hand frå dagen !  
Ranheimsæter avsluttar med ei skildring av påskenattas mysterium:
"Så det er nok ingen tilfeldighet at frelsens fest som vi nu feirer, krones med en våkenatt. Vi gikk inn i påskens syklus med et askekors på pannen, dødens eiermerke. "Menneske husk at du er støv"
Men det er midt i mørket da hele verden stunder mot støvets og utslettelsens dimensjon og alt sover, at Kirken lar oss stå oppreist i oss selv med et brennende lys i hånden. Skjønner vi så ikke hvorfor påskens utgang nettopp fylles av vekkelsens  og våkenhetens tegn: en kors-stang som banker mot døren, en gnist som spruter av et fyrstål. For "det bøiede rør vil han ikkje nedbryte og den rykende tande vilde han ikke utslukke". Han kommer oss lysende i møte som våket da vi sov, for å meddele oss sin seier over dødstyngselen i vårt kjød, slik lyset frå alteret brer seg frå hånd til hånd gjennom mørket. Og våre hender aner nok at det er en hemmelig pakt mellom det nytente menneske i oss og denne harde lille loddrette søyle av voks med det årvåkne øye - funklende med en lånt ild som helt ut er blitt dens egen."     

         

Ingen kommentarer:

Legg inn en kommentar