Påskevigilien

 Den stille veka toppar seg mot slutten med Det heilage Triduum, og når høgdepunktet påskenatt med påskevigilien. Fint å kunna vera med heile påskeveka frå Palmesøndag til dagens høgtidsmesse - Første påskedag. Det startar ute med tenning av påskelyset, rett nok noko amputert i år pga. kratig regnver.

Lumen Christi - Lyset frå Kristus.

Deo gratias - Gud vera lova.

Prosesjon inn i kyrkja som er mørklagt, så dei mange små lysa tent frå det store påskelyset. Deretter påskelovsongen - Exultet framført av p. Oliver.

Exúltet iam angélicaturba cælórum:

Exsúltent divína mystéria:

et pro tanti Regis victória tuba insonet salutáris.

( Fryd deg du himlenes engleskare!

Juble av glede, Guds mysterier!

La frelsens basun kunngjøre den store konges seier!)

Dei sju lesningane frå Det gamle testamentet, epistel frå Romarbrevet og evangelietekst frå Markus.

Innimellom det høgtidelege Gloria med kyrkjeklokkene i bakgrunnen.

Så dåpsliturgien med velsigning av dåpsvatnet og fornying av dåpspakta.

Jeg så vann velle frem fra templet,

fra dets høyre side,alleluja,

og alle som dette vann nådde frem til,

er blitt frelst og skalsi:alleluja,alleluja.

Til slutt den høgtidelege eukaristi-feiringa og kommunion. Velsigning. 

God påske til alle ein deler dette fellesskapet med!

Langfredag

 Se korsets tre,

på det hang verdens frelser.

Kom la oss tilbe ham.

Den katolske langfredagsliturgien er eit sterkt vitnesbyrd  om noko som skjedde for snart totusen år sidan, men likevel er ei levande realitet for oss idag. Det gjer inntrykk og det gjev von om at det ikkje er døden og vonløysa som får det siste ordet.

Langfredag er den eine dagen i året det ikkje vert feira messe, hostien vi får utdelt er frå dagen før - Skjærtorsdag - og er i prosesjon bore frå oppbevaringsplassen - repositoriet - tilbake til hovudalteret. Kommunionen avsluttar gudstenesta og vi forlet kyrkja i stille. Før det har vi høyrt Kristi lidingssoge iflg. Johannes framført av presten og to legfolk. Alle kneler når ein kjem til at Kristus bøyer hovudet og utandar. Så følgjer den høgtidelege hyllinga av korset og deretter dei ti forbønene der vi knelar for kvar bøn.

Etter gudstenesta er det økumenisk korsvandring rundt i byen med  14 stasjonar med  tekstlesing og bøn. Ein fin tradisjon, der eit hudretalls personar deltok i den kjølige mars- ettermiddagen.

Kross du sterke, du det eine

edle tre av alle var.

Ingen skog vel slike reine

blomar, blad og frukter bar.

Sæle kross, so sæle naglar

og so sæl ei byrd det var.

( nynorsk versjon av hymne til det heilage korset)

Skjærtorsdag

 Den stille veka med Skjærtorsdag og inngongen til Det heilage Triduum. Vi feirar innstiftinga av Eukaristien slik vi gjer i alle messer heile året, men Skjærtorsdag skil seg likevel ut, dette er dagen Kristus gav brødet og vinen til apostlane og dermed innstifta det som vi og får del i kvar messe der vi deltek i kommunionen!

Antifon til dagens vesper: Mens de holdt måltid, tokJesus et brød, velsignet det, brøt det og gav det til sine disipler.

Innleiing til forbønner:

La oss tilbe vår Frelser, han som ved sin siste nattverd, i den natt da Han ble forrådt, bød Kirken til alle tider å feire minnet om hans død og hans oppstandelse.La oss be til Ham og si: Helliggjør ditt folk, som du kjøpte fri ved ditt blod.

St.Ansgar i kveld: messe med fotvasking, tilbeding og skriftemål. Fin inngong til Det heilage Triduum!

Palmesøndag

 Dagens inngangsvers under prosesjonen.

Seks dager før påskehøytiden,
da Herren drog inn i Jerusalem,
løp barn ham imøte.
De bar palmegrener i hendene, ropte med høy røst og sa:

* Hosanna i det høyeste.
Velsignet er du som kommer i din miskunns fylde.

Porter, løft deres hoder,
spring opp evige dører,
så herlighetens konge kan dra inn.
Hvem er den herlighetens konge?
Herren, Hærskarenes Gud,
han er herlighetens konge.

* Hosanna i det høyeste:
Velsignet er du som kommer i din miskunns fylde.

Palmesøndag innleiar den stille veka med Kristi lidingshistorie, død og oppstode. Dagen vart markert i Jerusalem på 500 talet, men prosesjon med palmegreiner vart vanleg først på 900 talet. Bilete frå dagens feiring i St.Ansgar i Kristiansand leia av p. Oliver. Heile Kristi lidingshistorie blir lest opp på same måte som langfredag. P.Oliver heldt ei kort preika der han peikte på at vi må forkynna evangeliet ikkje bare med ord men med våre liv.Det er ingen lett veg for det går ofte på tvers av det verda framhevar. Men det er ein veg som fører til oppstoda!

Angra Rudolf Höss?

 Innlegg i siste nr.av Dag og Tid.

Dag Hammerskjöld

 Dag Hammerskjöld ( 1905 - 61) var FN sin andre generalsekretær frå 1952 til han omkom i ei flyulukke i Kongo i 1961. Han var i si tid eit navn alle kjente, i ettertid er han kanskje vorte ein av dei mest myteomspunne legender i forige hundreår. Han er i desse dagar igjen eit aktuelt navn i og med regissørens  Per Flys film om Hammerskjöld med Mikael Persbrandt i hovudrolla. Det er ein storpolitisk thriller, men og eit nærbilete av heilt unik personlegdom. Hammerskjöld var svensk karrierediplomat og økonom som vart ein  slags kompromisskandidat til generalsekretærstillinga, dei framom han på lista var ikkje akseptable av dei ulike aktørar i datidas globale politiske landskap. Vi slit i dag med krig og konflikt men det var absolutt tilfelle også på 1950- talet. «Den kalde krigen» var på sitt mest intense, det var krig i Midt-Austen, koloniane i Afrika reiv seg laus og fekk sjølvstende, meir eller mindre blodig. Filmen set særleg fokus på krigen i Kongo ( som framleis held på) , Hammerskjöld engasjerte seg for ei fredeleg løysing og det førte også til hans død. Det var mange spekulasjonar rundt kva som hendte då flyet med Hammerskjöld fall ned, filmen har sin versjon som ikkje er usannsynleg.

Hammerskjöld var ein frittalande sterk personlegdom, og ein klar talsmann for fredelege løysingar i regi av FN. Han meinte at FN systemet var ineffektivt, særleg vetoretten til Stormaktene i Sikkerheitsrådet oppfatta han som ein hemsko. Han omorganiserte systemet og fekk meir makt overført til generalsekretæren dvs.han sjølv! Han tok viktige avgjerder sjølv utan å forankra dei i Sikkerheitsrådet, og fekk nok sine motstandarar av den grunn.

Vägmärken er Hammerskjölds dagboksnotater frå 1940 talet og fram til like før han omkom. Det er korte  notat dels i aforismeform, dels som kortare og litt lengre poetiske refleksjonar. Det er ikkje tankar om politikk, men djupt personlege refleksjonar med tema av religiøs, filosofisk og mystisk karakter. På 1950 talet er det ei rekkje tekstar med innleiinga : « Snart stundar natten».

« - snart stundar natten.»

Mot det förgångna:tack,

til det kommande:ja!

« - snart stundar natten.»

Låt mig fullborda vad jag fått begynna.

Låt mig ge allt även utan visshet om växt.

Ein av hans mest siterte tekstar er skreve 3. desember 1960:

Vägen,

du skall följa den

Lyckan,

du skal glömma den.

Kalken,

du skal tömma den.

Smärtan,

du skal dölja den.

Svaret,

du skal lära det.

Slutet,

du skal bära det.

Ein mann i sentrum for heile verdas merksemd i nær ti år, få og ingen kjente kva som rørte seg i hans indre. Det ytre blikket retta mot storpolitikken, det indre mot mystikarens møte med Gud i sjelas djup. Det har vel knapt eksistert ein tilsvarande person i moderne tid?

Helgat varde Ditt namn

icke mitt,

Tilkomme Ditt rike

icke mitt,

Ske Din vilje

icke min,

Giv oss frid med Dig

frid med människor

frid med oss själva

och befria oss från rädsla.

Brev til Camondo

 « Brev til Camondo» av Edmund de Waal kom nyleg i norsk omsetjing. Edmund de Waal (f.1964) er ein engelsk keramiker som også har markert seg som bestseljande forfattar. I 2011 kom «Haren med øyne rav» som er ein slektskrønike om Ephrussi familien, ein rik jødisk bankierfamilie som de Waal nedstammar frå på farssida. Det er og ei skildring av den tragiske lagnaden europeiske jødar vart utsett for.  Her går heller ikkje Frankrike fri, det var utbreidd antisemittisme også i « la belle époque», det kom tydeleg fram i Dreyfus saka!

I « Brev til Camondo» held de Waal fram i litt av det same sporet, han skildrar Camondo familien som også var ein styrtrik jødiske familie i same gata som de Waals  familie, rue de Monceaux i Paris. Dei hadde også sin røter i austlege område, Odessa og Konstantinopel, men var assimilerte og relativt sekulære jødar med patrotiske haldningar til sitt nye fedreland. Romanen er forma som brev frå forfattaren til den forlengst døde greven Moïse de Camondo, det gjer at boka får eit nært og personleg preg. De Camondo var kunstsamlar og ein mann med sans for det utsøkte og vakre.Boka er illustrert med bilete frå familiens hus i rue de Monceaux, og slik blir det konkrete utgangspunkt for forfattarens refleksjonar. Det luksuriøse huset er i dag museum til minne om Nassim, sonen til Moïse Camondo, «Musée Nissim de Camondo». Nissim er i det franske flyvåpenet under krigen, det er hausten 1917 under Nivelle- offensiven, 135 000 franskmenn blir drept eller såra i løpet av tre veker, mellom dei Nassim som blir skote ned av eit tysk fly. Han er fransk patriot og krigshelt, posthumt  bli han tildelt Légion d’honneur. Faren er knust; «Denne katastrofen har knust meg og kullkastet alle mine planer.»

Faren har teke vare på 268 brev og postkort frå sonen. Dei er morosame, varme og rørande, han er 24 år gammal. Breva sluttar med:« Mille et mille tendresses, Je t’embrasse tendrement, Je t’embrasse de tout coeur.»  Moïse Camondo sit igjen med dattera Béatrice, ho gifter seg med Leon Reinach og får barna Fanny og Bertrand. Dei lever eit godt liv i Paris, Béatrice og Fanny rir i Boulogne skogen. Men det tek slutt, dei blir arrestert og sendt til oppsamlingsleiren Drancy, og vidare austover, ingen kjem tilbake i live!

Forfattaren sit til slutt i huset i rue de Monceaux som no er museum, han ser gjennom dei gylne vindauga ut på parken, utsagnet «ce que nous sommes» blir eit spørsmål.
Men det er ingen avklaring, ingen klårleik, han siterar Jean Améry:« Jeg har ingen klarhet i dag, og jeg håper at jeg aldri vil få det. En avklaring  ville bety henleggelse, en løsning av saken, som så kan plasseres i historiens arkiv…ingenting er løst, ingenting er avgjort, intet minne er blitt ren erindring.»

                            Nassim heime på permisjon saman med faren framfor huset i rue de Monceaux

Den smilende karmelittnonnen

 

Den smilende karmelittnonnen

Sr. Cecilia Maria av Det hellige ansikt, argentinsk karmelittnonne, døde 23. juni 2016 bare 42 år gammel. Et halvt år tidligere hadde hun blitt diagnostisert med kreft i tungen som hadde spredt seg til lungene. Til tross for at det gikk raskt nedover med henne beholdt hun smilet og sitt gode humør til glede for alle rundt henne. Hadde dette skjedd for noen ti år siden ville nok bare de nærmeste ha kjent til Cecilia Marias sykdom og død, men i vår tid blir bildet av den smilende nonnen lagt ut på sosiale media og spredt over hele verden. Slik blir Cecilia Maria nonnen som går inn i evigheten med et smil om munnen.

Cecilia Maria Sanchez Sorondo ble fødd 5. desember 1973 i den lille byen San Martin de los Andes i Argentina. Hun utdannet seg til sykepleier, men et kall til klosterlivet vokste fram, og i 1997 sluttet hun seg til karmelittklosteret i Santa Fe. Der avla hun sine evige løfter i 2003. Sr.Cecilia Maria var musikalsk og spilte fiolin, noe også klosteret fikk glede av. Men det var framfor alt for sin utstråling av kjærlighet, varme og omsorg hun vil bli husket. Hun møtte alle med et smil og den glede og fred bare et rikt indre bønneliv kan gi. Da hun ble alvorlig syk beholdt hun sitt gode humør og sitt vakre smil, både familien med søsken, nevøer og nieser og hennes åndelige søstre ble omsluttet av hennes grenseløse omsorg.

Kort før sin død skriver hun: «Jeg tenkte på hvordan jeg vil at begravelsen skal være. Først litt intens bønn, så en stor fest for alle. Ikke glem å be, men ikke glem å feire heller.» Et par timer før hun døde mottok hun kommunionen med et par dråper av Kristi blod på leppene, hun kunne ikke lenger svelge hostien. Så sovner hun fredelig inn med et smil om munnen. Karmelittsøstrene i Santa Fe skriver: «Vi tror hun fløy rett til himmelen, men vi ber dere også om ikke å slutte å ta henne med i deres bønner, slik at hun kan gjøre dere gjengjeld fra Himmelen. En stor klem fra hennes søstre i Santa Fe.»

Det ble nylig åpnet en saligkåringsprosess for Sr. Cecilia Maria. Hun vil i så fall bli Argentinas første kvinnelige helgen, men ikke minst enda en av Karmels mange helgener.